ΙΣΤΟΡΙΑ – οι Βυζαντινοί και το υγρό πυρ (με φωτογραφίες)

Α. ΛΙΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Το υγρό πυρ (οι ξένοι το ξέρουν ως ελληνικό πυρ –»greek fire») εφευρέθηκε προς τα τέλη του 7ου αιώνα (το 672 μ.Χ., σύμφωνα με την αφήγηση του χρονογράφου Θεοφάνους του Ομολογητού) από τον Έλληνα εφευρέτη Καλλίνικο.

Για να παραχθεί και να εκτοξευθεί το υγρό πυρ απαιτούνταν ένα ολόκληρο οπλικό σύστημα.
Αυτό περιελάμβανε τα πλοία που ήταν οπλισμένα με αυτό (τους πυρφόρους δρόμωνες), την συσκευή που θέρμαινε και έθετε υπό πίεση την ουσία, τον σίφωνα (τον σωλήνα) που την εξαπέλυε και την ειδική εκπαίδευση των τεχνιτών και των χειριστών του συστήματος (των σιφωναρίων).

Η συνταγή της κατασκευής του συστήματος και της παρασκευής του υγρού πυρός περιβάλλονταν από άκρα μυστικότητα: οι διάφοροι χειριστές και τεχνίτες κατά πάσα πιθανότητα γνώριζαν ο καθένας μόνο τον δικό του τομέα, έτσι ώστε ακόμα κι αν κάποιος επιχειρούσε να προδώσει τις πληροφορίες στον εχθρό, να μην μπορούσε να εξηγήσει συνολικά το σύστημα.
Την συνολική γνώση για το υγρό πυρ, προφανώς την είχε μόνον ο εκάστοτε αυτοκράτορας.
Οι γνώσεις αυτές, φυσικά μεταφέρονταν μόνον προφορικά, γι’ αυτό και δεν έχουμε καμία γραπτή μαρτυρία για την μυστική «συνταγή».

Η μυστικότητα της κατασκευής του δημιούργησε σιγά-σιγά τον μύθο πως είχε θεϊκή προέλευση. Μάλιστα, αργότερα έλεγαν μια ιστορία για κάποιον στρατηγό που δωροδωκήθηκε για να αποκαλύψει το μυστικό σε εχθρούς, όμως κάηκε από ουράνιο πυρ μια φορά που έμπαινε σε έναν ναό.

Το κύριο (όχι όμως και μοναδικό) συστατικό του υγρού πυρός πρέπει να ήταν το πετρέλαιο.
Το σίγουρο είναι πως δεν έσβηνε στο νερό, γι’ αυτό και ήταν σαφώς πιο αποτελεσματικό από άλλα παρόμοια όπλα (π.χ. φλεγόμενα βέλη) της αρχαιότητας.

Το σημαντικό ήταν πως «ήρθε» την πιο κατάλληλη στιγμή για τους Βυζαντινούς: την εποχή που, όντες εξασθενημένοι από τους πολέμους δεκαετιών με τους Πέρσες και τους Αβάρους, άρχισαν οι επιδρομές των Αράβων, και τα πράγματα θα ήταν πολύ δύσκολα αν δεν είχαν ένα τόσο αποτελεσματικό όπλο.

ΠΩΣ ΒΓΗΚΕ Η ΦΡΑΣΗ «ΠΗΡΑΝ ΤΑ ΜΥΑΛΑ ΤΟΥ ΑΕΡΑ»
Την ελληνική ιδιωματική φράση «πήραν τα μυαλά του αέρα» την λέμε και στις μέρες μας.
Εκείνη την εποχή όμως αυτό σήμαινε κάτι άλλο. Το υγρό πυρ εξαπολύονταν με διαφόρους μηχανισμούς. Στην πλώρη των πλοίων των βυζαντινών υπήρχε ένα μπρούτζινο λιοντάρι μέσα από το ανοιχτό στόμα του οποίου εξακοντίζονταν μακριά το φονικό υγρό. Για να γίνει δυνατόν αυτό, στο κεφάλι του λιονταριού κατέληγαν δύο σωλήνες, ο ένας εξόδου του υγρού πυρός και ο άλλος εισόδου του αέρα όπου με χειροκίνητη αντλία γινόταν κατάθλιψη αυτού. Επομένως, για να εξακοντιστεί μακριά το υγρό πυρ, έπρεπε προηγουμένως τα “μυαλά” (κεφάλι) του λιονταριού να πάρουν αέρα…

(Οι πληροφορίες είναι από το: newsn.wordpress.com)

Β. ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΣΥΣΚΕΥΗΣ ΥΓΡΟΥ ΠΥΡΟΣ

Επίδειξη συσκευής υγρού πυρός.
Δείτε το βίντεο από το 00:00:46 και μετά.

Κάντε ΚΛΙΚ στην εικόνα, για να μεταφερθείτε στο βίντεο.

Γ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ

Κάντε ΚΛΙΚ στην εικόνα, για να μεταφερθείτε στις φωτογραφίες.